
کتاب «مجرمان خطرناک، بررسی حقوقی و جرم شناختی»، تألیف محمد جوان بخت از سوی انتشارات مجد به زیور طبع آراسته شد. جوانبخت، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی از دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی است و کتاب خود را در دو بخش تنظیم کرده است. در بخش نخست، فصل نخست به پدیده مجرمانه و ارکان آن اختصاص گرفته و بزهکار به عنوان رکن حائز اهمیت، از جنبه خطرناکی بررسی و انواع آن مطرح میشود. در فصل دوم نیز به مطالعه بزهکار خطرناک و زمینههای مورد توجه قرار گرفتن آن در سیاست جنایی نوین و معیارهای احراز خطرناکی بزهکاران پرداخته میشود.
در بخش دوم، فصل نخست به انواع پیشگیری از جرم میپردازد و پیشگیری تنبیهی، نظر به اهمیت آن در گفتمان بازبزهکاری مورد مطالعه عمیقتر قرار میگیرد. فصل دوم به بررسی سیاست کیفری و انواع رویکردهای سختگیرانه که در دهههای اخیر از سوی جرمشناسان ارائه شده اختصاص داده میشود و در ادامه سیاست کیفری ایران و ابزارهای تقنینی و ضمانت اجراهای کیفری در قبال مجرمان خطرناک در آن تحلیل و بررسی میشود.
طبقهبندی بزهکاران و احراز حالت خطرناکی آنها ابتدا در جرمشناسی بالینی مطرح شد و امروزه در قالب ایدئولوژی امنیتگرا در جرمشناسی و کیفرشناسی نوین به آن پرداخته میشود. از دیدگاه جرمشناسی بالینی، بزهکاران تحت تاثیر وضع جسمی و یا بحرانی قبل از ارتکاب جرم، به دو دسته تقسیم میشوند؛ بزهکارانی که به طور اتفاقی مرتکب جرم میشوند که این گروه دارای حالت خطرناک نیستند، لکن در مقابل، بزهکارانی وجود دارند که برای چندمین بار فرآیند زمانی جرم را طی میکنند و سوابق و خصوصیات روانی و رفتاری آنان و کیفیت و شدت جرم ارتکابی آنان، نشاندهنده حالت خطرناکی است که آنها را در مظان ارتکاب دوباره جرم در آینده قرار میدهد، به این بزهکاران که مرتکب جرمهای خشونتبار متعدد میشوند، بزهکاران خطرناک گفته میشود. در جرمشناسی نوین به جای مطالعه صرف شخصیت مجرم، ریسک و شاخصهای ریسک تکرار جرم در بزهکار مورد بررسی قرار میگیرد. شناخت و تحلیل عوامل خطر ارتکاب و بازرخداد جرم، به جهت پیشبینی و برآورد میزان تحقق ریسک، به منظور سلب توان کیفری و طرد فرد بزهکار صورت میگیرد.
بررسی حالت خطرناک این بزهکاران چه در ایدئولوژی بازپروری و چه در ایدئولوژی امنیتگرا، قانونگذاران را بر آن داشته تا با سیاستگذاری در زمینه وضع مجازاتهای شدید و سخت، از بازبزهکاری این افراد پیشگیری نمایند. مدیریت کیفری و پیشگیری از بازبزهکاری مجرمان خطرناک در سیاست کیفری در قالب رویکردهای نوینی انجام میشود که بر محور سزادهی و سرکوبی بزهکاران، قانونهای کیفری را دستخوش تغییرات قرار دادهاند.